TARIM TAKVİMİ

Bu bölümdeki TARIM TAKVİMİ, Ankara Kurtuluş Ortaokulu Müdürü Yüksek Tarım Mühendisi İhsan BOZYİĞİT tarafından ortaokul 1, 2 ve 3ncü sınıflarda okutulmak üzere yazılmış “TARIM DERSLERİ” isimli kitaptan alınmıştır. Kitabın basım tarihi bilinmemekle beraber, arka sayfasında, “Milli Eğitim Vekaletinin 14.8.1950 gün ve 97 sayılı kararıyla ders kitabi olarak okutulması kabul edilmiştir.” ifadesine göre 1950 yılından önce yazıldığı tahmin edilmektedir.

OCAK VE ŞUBAT AYLARINDA TARIM İŞLERİ

Genel olarak bu kış ayları çok soğuk ve karlı geçtiğinden tarım işleri pek yapılmaz.

1. Evcil hayvanlar: Ahırların sıcaklığına, sağlık şartlarının düzenli gitmesine, hayvanların besin ve bakımına dikkat edilir. Yavrulaması yaklaşan inekler ayrı bir yere konarak kuru yemle beslenir. Un veya kepekten yapılmış çorbalar verilir. Ilık su içirilir. Şubatta havaların güzel gittiği bölgelerde kuzular otlaklara çıkarılır. Kasım ve Aralık aylarında doğan kuzular sütten kesilir. Beygirler çalıştırılmaya başlanır.

1. Kümes hayvanları: Kümesler, soğuktan ve nemden korunur. İyi yem verilerek hayvanlar semirtilir. Sular ılıtılarak verilir. Şubat ortalarına doğru, tavuk ve hindiler yumurtlamaya başlar. Hindileri bu ayda kuluçkaya yatırmak faydalı olur.
2. Arıcılık: Kovanların ağzında görülen ölmüş arılar atılır. Kovanların üstüne yığılan karlar kaldırılır. Şubat ortalarına doğru havaların güzel gittiği günlerde kovanların delikleri açılır.
3. İpekböcekçiliği: Geçen ayda yapılan işlere mümkün olduğunca devam edilir.
4. Ormancılık: Kesilmiş ağaçlar kaldırılır. Donlardan faydalanılarak tomruklar taşınır. Köprüler, yollar onarılır. Çamgillerin tohumları toplanır. Şubatta meşe, Akçaağaç, dişbudak ve kestane gibi ağaçların tohumları elverişli havalarda ekilir.
5. Meyve bahçelerinde yapılacak işler: Elverişli havalarda kiraz, elma, erik, kayısı, armut ağaçları budanır. Ağaçların kabukları temizlenir. Göztaşlı kireçle badana edilir. Çardaklar, tel kordonlar, parmaklıklar, bahçe kapıları ve bu gibiler onarılır. Kalem aşılarının uygulanmasına başlanır. Çekirdekleri ekilir. Fidanların kopmuş herekleri bağlanır. Ağaçların dipleri çapalanır. Zeytinlikler sürülür ve gübrelenir.
6. Sebze bahçelerinde yapılacak işler: Yastıklar hazırlanır. Sıcak yastıklara fasulye, kavun, patlıcan, kıvırcık salata tohumları ekilir. Etek ve sırt yastıklarına enginar fidesi, turp, marul, arpacık soğanı, sarımsak dikilebilir.

Şubat ortalarına doğru, açıkta dikilecek sebze tohumları: Maydanoz, pancar, turp, marul, sarımsak, pırasa, enginar fideleri, çilek kökleri havaların elverişli gittiği bölgelerde dikilebilir.

8. Çiçek bahçeleri: Bahçenin yol ve tarhları ve araçlar onarılır. Korunaklarda, begonya, dalya, iberita, kasımpatlar, kolyoz, tespih çiçeği, çuhaçiçeği, inciçiçeği çiçeklerin tohumu, yumrusu ve soğanları dikilir. Çok soğuk günlerde korunakların üstü hasırla örtülür. Şubat sonuna doğru süs ağaçları ve güller budanır, dipleri bellenir. Karanfil ve lale saksılara dikilir. Çiçek ekilecek tarhlar bellenir. Çim tohumları ekilir. Şebboy, haşhaş, peygamberçiçeği gibi sonradan başka yerlere dikilecek çiçekler ekilir. Havalar iyi giderse tarhlara: adaçayı, lavantin dikilir. Karanfil, Latin, kadifeçiçeği, lale, inciçiçeği, hezeran ve amber gibi çiçek tohumları açıkta ekilebilir. Muhabbet çiçeği, vapurdumanı, mineçiçeği, tütünçiçeği ve bunun gibi çiçek tohumları korunaklara ekilir.
9. Tarla ve ekim işleri: Hendekler açılır. Tarım araç ve makineleri onarılır. Şubat ortasına doğru, Mart ve Nisanda ekilecek tarlalar işlenerek hazırlanır. Toprak, tavında görülünce arpa, buğday, çavdar, yulaf, bezelye ve bu gibi tohumlar ekilir. Sonbaharda ekilen tarlalar kimyevi gübrelerle gübrelenebilir.

MART AYINDAKİ TARIM İŞLERİ

Bu ay, tarım işlerinin canlandığı bir aydır. Birçok yerlerde otlar, ağaçlar ve ekinler yeşermeye başlar.

1. Evcil hayvanlar: Bu ayda kısraklar tay getirir. Doğuran ineklere, ılık bulamaç ve un çorbası verilir. Satılacak buzağılar besiye konur. Koşum öküzleri otlağa çıkarılır. Havalar güzel gittikçe sürüler yayılır. Sütten kesilen kuzular satılığa çıkarılır. Güzün gebe kalan koyun ve keçiler yavrulamaya başlar. Sabahları serin olduğundan güneş doğmadan ve çiğ kalkmadan sürüler otla çıkarılmamalıdır.
2. Kümes hayvanları: Yumurtlamaya başlar. Hindi ve tavuklar kuluçkaya yatar. Kuluçka olmayan kazların tüyleri yolunur. Güvercinlikler temizlenir. Güvercinler dışarıda yem bulamadıkları için yemlenmeye devam edilir.

1. Arıcılık: Havalar iyi giderse, kovanların örtü tahtaları açılarak muayene edilir. Kovanların kenarları temizlenir. Gömeçlerden çürük ve bozuk olanlar çıkarılır. Yeni kovanlar satın alınır. Yonca, kolza, yaban şalgamı tarlaları ve meyve bahçeleri yakınına konan kovanların uçma delikleri güneye yahut güney-doğuya gelmek üzere açılır.
2. İpekböcekçiliği: Dut fidanlarının dikimine bu ayda son verilir. Dutluk bellenir ve sürülür. Aşılanacak dut fidanlarına yaprak veya düdük aşısı yapılır. İpekböceği evleri badana edilir ve temizlenir. Kerevetler %3 oranında göztaşlı su ile yıkanır ve oda kükürtle tütsülenir.
3. Ormancılık: Odun ve kerestelik ağaçların kesimine son verilir. Park ve yol kenarındaki ağaçlar budanır. Orman yetiştirmek için, yaprağını döken ağaçların tohumları yastıklara ekilmeye devam edilir. Çamgillerden çam, köknar, ladin, porsuk gibi ağaçların tohumları ekilmeye başlanır.

Önceden yastıklarda yetiştirilmiş fidanlar, orman yetiştirilecek yere fidelenir. Çamgillerden, çamsakızı (reçine) çıkarmaya başlanır. Çay ve dere suları bol aktığından tomrukların taşınmasına başlanır.

6. Meyve bahçelerinde yapılacak işler: Sıcak bölgelerde, ağaçların dikimine ve budanmasına son verilir. Soğuk yerlerde dikim ve budama işine başlanır. Frenküzümünün çelikleri fidanlığa dikilir. Bütün meyve ağaçlarının daldırma yoluyla çoğaltılması bu ayda uygulanır. Kalem aşılarına başlanır. Ağaçların kabukları arasında bulunan böcek tohumlarını ve yosunları yok etmek için %3 göztaşı ve %10 kireç suyu ile gövdeler badana edilir. Havanın elverişli gittiği günlerde bahçe bellenir ve gübrelenir.
7. Sebze bahçelerinde yapılacak işler: Kıvırcık salata, marul, fasulye, tere, maydanoz, dereotu turp, lahana, pırasa ve soğan tohumlarının ekilmesine; arpacık soğan, diş sarımsak, çilek fidanı ve erken yetişen patateslerin dikimine devam edilir.

Soğuk bölgelerde bakla ve bezelye ekilir. Turfanda kavun, karpuz, kabak, hıyar, patlıcan, biber, domates tohumları sıcak yastıklara ekilir. Ekilen yastıkların ısısını korumak için, camlı yastığın etrafına yanmamış gübre doldurulur. Havalar yağışsız geçerse bitkilere su verilir.

Ocak ve Şubat ayında sıcak yastıklara ekilen domates tohumlarından yetiştirilen fideler, daha az sıcak yastıklara şaşırtılır. Şubatta ekilen baklalar çapalanır. Turfanda sebze yetiştirmek için yastık yapılmasına devam edilir.

8. Çiçek bahçeleri: Soğuk bölgelerde bahçelerin bellenmesine başlanır. Sıcak yerlerde belleme işi bitirilir. İşlenen toprak tahtalara, parsellere bölünür, elenmiş çürümüş gübreler atılır. Açılan yollara çakıl ve kum döşenir. Yaban otlar sökülür. Parsellerin kenarına lavantin dikilir. Nergis ve lale fidanlarının çiçek açma zamanı olduğu için bakımlarına dikkat edilir. Karanfillerin saksısı değiştirilir.
9. Tarla ve ekim işleri: Yazlık ekilecek tahılların tohumları, tarar ve selektörlerden geçirilir ve ilaçlanır. Ekili tarladan yaban otları ayıklanır. Sararmış ve cılız kalmış ekinlere sodyum nitrat gübresi serpilir. İyice gelişmiş ve dondan toprağı kabarıp kökleri açıkta kalmış ekinlerin üstünden hafif bir merdane geçirilir.

Normalden fazla uzamış olan ekinlerin fazla boylanmalarına engel olmak ve zayıf olanları kardeşlendirmek için tarlaya koyun sürüsü salınır. Ekinlerin üzerinden uçları yedirilerek geçirilir. Yazlık buğday, arpa, yulaf ve bu gibi tahıl tarlaları soğuk bölgelerde kıştan evvel sürülmüş olduğundan bu ayda bir defa daha sürülerek ekilir.

Sıcak yerlerde bu ayın sonuna doğru mısır, kavun, karpuz, hıyar, fasulye, pancar, ayçiçeği, yerli pamuk tohumları, keten, kenevir ekilir. Bataklık yerlerde derin hendekler açılarak sular akıtılır. Şubatta ekimine başlanan lahana, patates, yerfıstığı, yerelması, şerbetçiotu ve bu gibilerin ekimine devam edilir.

10. Bağcılık: İlkbaharda kırağı ve soğuklardan korkulan yerlerde çubuk dikimine son verilir. Soğuk yerlerde bu işlere yeni başlanır. Bağda boş yerleri doldurmak için daldırma yapılır. Bağlar bellenir veya sürülür. Böcek yumurtalarını yok etmek için, kabuklar soyulur. Omcalar karaboya ( Demir sülfat = zac-ı Kıbrıs ) ile badana edilir.

NİSAN AYINDAKİ TARIM İŞLERİ

Bu ayda çiçekler açar, ağaçlar yapraklanır. Kırlar yeşerir. Bütün tabiat baştan başa canlanır.

1. Evcil hayvanlar: Sütlerinden faydalandığımız hayvanlar, taze ot yediklerinden sütleri artar. Havalar güzel gittikçe küçük kuzular da dışarıya çıkarılır. Sıcak bölgelerde Ağustos ve Eylül ayında doğuran koyunların sütünden yağ ve peynir yapmağa devam edilir. Ocak ayında doğan kuzular sütten kesilir.
2. Kümes hayvanları: Martta kuluçkaya yatan tavuk, hindi ve kazlarla kuluçka makinelerinden civcivler çıkmaya başlar. Bazı yerlerde kümes hayvanları bol bol yumurtlar. Civcivlere haşlanmış yumurta, ekmek içi, haşlanmış ve kıyılmış et, kuru darı verilir. Yeni kuluçkaya yatmış tavuklara sofra artıkları, haşlanmış yumurta verilir. Civcivleri soğuk ve yağmurdan korumak için kapalı yerlerde saklamak gerekir.
3. Arıcılık: Kovanlar gözden geçirilir. İçinde fazla bal bulunan gömeçler çıkarılır. Havaların elverişli gittiği bol çiçekli yerlerde kovanlar, yonca tarlalarına, meyve bahçelerine ve orman yakınlarına konur. Kuvvetli kovanlar oğul verir. Bunlarla yeni veya zayıf kovanlar doldurulur. Arıların çok bal yapma zamanı olduğundan ballıklar gözden geçirilir, dolmuş olanlar alınarak yerine yedek ballıklar konur.

1. İpekböcekçiliği: Sıcak bölgelerde havalar oldukça elverişli gittiğinden dut ağaçları yapraklanır. İpekböceği tohumlarının fışkırtılmasına başlanır. Soğuk bölgelerde bu iş Mayıs ayına bırakılır.
2. Ormancılık: Fidanlığa dikilen ağaçların dipleri çapalanır. Yaban otlar ayıklanır. Çamgillerin tohumlarının ekilmesine son verilir. Karların erimesinden ötürü kökleri açılmış olan fidanların dipleri doldurulur.
3. Meyve bahçelerinde yapılacak işler: Elma, armut, şeftali gibi ağaçların budanmasına son verilir. Martta başlanan kalem aşılarına devam edilir. Yaprak ve düdük aşılarına başlanır. Zeytin, incir, portakal ağaçları aşılanabilir. Soğuk yerlerde fidanların dikimine son verilir.
4. Sebze bahçelerinde yapılacak işler: Tohumların ekilmesine ve fidelerin dikilmesine devam edilir. Enginarların diplerinden süren fışkınlar kesilir ve başka yerlere dikilir. Sıcak yastıklarda yetiştirilen karnabahar fideleri siperli yerlere şaşırtılır. Turfanda olarak sıcak yastıklara ekilen kavun fideleri soğuk yastıklara veya korunaklara dikilir.

Çiçeklerin fazla filizleri koparılır. Erken meyve vermeleri için geceleri üstlerine hasır örtülür. Marul, kıvırcık salata hıyar, kabak, havuç, pancar, fasulye, bamya, mercimek, nohut, turp, taze soğan, maydanoz, dereotu tohumları yerine ekilir. Enginar, çilek, karnabahar fideleri ile patates ve yerelması yumruları dikilir. Bunların ekimi iklime ve bölgeye göre değişir.

8. Çiçek bahçelerinde yapılacak işler: Çiçek tohumlarının ekimine devam edilir. Fidelikte yetiştirilen fideler yerlerine dikilir. Sıcak yerlerde gülyağı çıkarılmaya başlanır. Gül sürgünleri üzerinde görülen yeşil bitler ayıklanır. Tütün suyu veya %1 lizol eriyiği ve D.D.T. gibi ilaçlar püskürtülür. Çimenler biçilir. Çam fidanları dikilir.

Çiçek saksılarının toprakları değiştirilir. Korunaklara alınan çiçekler tekrar bahçedeki yerlerine dikilir. Korunak veya yastıklara sardunya, begonya, tespihçiçeği, horozibiği, ladin, kolyos, kadifeçiçeği, nergis, karanfil, ıtır, gecesefası, gündüzsefası, hasekiküpesi tohumları ekilir. Dalya, zambak, sümbül gibi çiçeklerin soğanları dikilir.

9. Tarla ve ekim işleri: Susam, mısır, kenevir, pancar pamuk ekilecek veya dikilecek tarlalar iyice sürülüp hazırlanır. Şubat ve Mart ayında havaların iyi gitmemesinden ötürü yapılmayan nadaslar hemen yapılır. Sararmaya başlayan tahıllara, sodyum nitrat serpilir. Yazlık tahıllar, pancar, havuç, tırfıl, yonca, keten v.b. ekimine devam edilir.
10. Bağcılık: Yerine göre bağlar bellenir. Aşı uygulanır. Boğaz açılır. Yerine göre budama yapılabilir. Geçen ayda yapılmayan işlere devam edilir.

MAYIS AYINDAKİ TARIM İŞLERİ

Mayıs ayı, tarım işleri için en önemli bir aydır. Hava ve toprak, tarım işlerine pek elverişli olur.

1. Evcil hayvanlar: Bu ayda evcil hayvanların ahırlarda beslenmesine son verilir. Yeşil yeme yavaş yavaş alıştırılan hayvanlar, etrafı korunaklı otlaklara başıboş bırakılır. Çayırlarda gezdirilir. Kışlaktan yaylaya çıkarılan koyunlar kırpılır. Bunlar sabahları çiy kalktıktan sonra dışarıya çıkarılır. Güneş batmadan içeri alınır.
2. Kümes hayvanları: Civcivler soğuktan ve nemden korunur. İsteniyorsa ihtiyar kazlarla 2-3 yaşındaki dişi ördeklerin karın altı tüyleri yolunur. Göl veya akarsulara salınır. Tavukların kuluçkaya yatırılmasına son verilir. Zararlı böcekleri yemeleri ve bedava karın doyurmaları için nadasa bırakılmış tarlalara koyulu verilir.
3. Arıcılık: Mayıs ayı, arıcılığın en çok canlandığı bir aydır. Kovanların temizlenmesine son verilir. Oğulların tutulmasına ve kaçırılmamasına son verilir.
4. İpekböcekçiliği: Bu aylarda ipekböcekliği de canlanır. Dut ağaçlarının canlanmasıyla geçen aydan hazırlanan böcek evlerindeki kerevetlere tohum serilir. Böcek evi temiz ve sıcak tutulur. Çıkan böceklerin altları temizlenir, yaprakların ıslak olmamasına çok önem verilir. Odalar havalandırılır.

1. Ormancılık: Martta ekilen fidanların çapalanmasına önem verilir. Karakeçiler ormanlara sokulmaz. Reçineli ağaçlardan kerestelik kesilebilir. Suyu bol derelerde kerestelerin taşınmasına devam edilir. Dabağlara satılmak üzere meşe ağaçlarının kabukları soyulur.
2. Meyve bahçelerinde yapılacak işler: Aşılanan meyve ağaçlarının aşıları altından fışkıran filizler temizlenir. Ağaçların şekillerini korumak ve bol ürün almak için fazla dallar kesilir. Zayıf dallar, kuvvetlenmeleri için dikey olarak gövdeye bağlanır.

Şeftali, kayısı gibi ağaçların üzerindeki sık meyveler seyreltilir. Böcek, tırtıl, bit veyahut mantar hastalıklarına tutulmuş ağaçlar ilaçlanır. Yaprak aşıları uygulanır. Tutmayan aşılar yenilenir. Fazla gelişen sürgünlerin uçları alınır. Kocaeli’nde turfanda kirazların toplanmasına başlanır.

7. Sebze bahçelerinde yapılacak işler: Sebzelerin çapalanmasına önem verilir. Bolca sulanır.hıyar, kavun, karpuz, kabak ekilir. Artık, her yerde bütün sebze ohumları bu ayda korkusuzca ekilir. Enginar ve çileklere bol bol su verilir, ürün alınmaya başlanır. Yastıklarda yetiştirilen domates, patlıcan, biber fidelerinin sökülüp asıl yerlerinin dikilmesine devam edilir. Sebze bahçelerinin kenarlarına mısır ekilir.
8. Çiçek bahçelerinde yapılacak işler: Bu ayda vapurdumanı, kınaçiçeği, kadife, nergis, horozibiği, Latin, şebboy, petunya, gecesefası, herdemtaze, karanfil, mine, fesleğen, sinerarya, nakil, çuha, düğün, gülhatmi v.b. gibi çiçek tohumları ekilir.

Sardunya, ateşçiçeği, boruçiçeği, küpe çiçeği, begonya, tütün çiçeği gibi çiçek fideleri yerlerine dikilir. Güllüklerde bu ayda tamamen açan güllerin taç yaprakları sabahları toplanıp gülyağı elde etmek için çarşaflara serilir. Aynı günde damıtılarak gülsuyu ve gülyağı elde edilir. Korunaklarda bulunan bütün çiçekler bahçeye çıkarılır.

9. Tarla ve ekim işleri: Toprağı geniş olan yerlerde, kuvvetten düşen toprak dinlenmek için 1-2 yıl ekilmez. Bu gibi tarlaları ara sıra derince sürmeli ki toprak, hava , güneş ve yağmurdan faydalanabilsin.

Kenevir, mısır, susam, pamuk ekilecek, tütün, pancar fideleri dikilecek tarlalar son bir defa daha işlenir. Pamuk, tütün, haşhaş ve patates tarlaları ekekle ekilmişse çapa makineleri ile çapalanır.

Keten, pancar, fasulye, yazlık kolza ve şalgam ekimine son verilir. Darı, süpürge darısı, susam, pamuk, mısır tohumları ekilmeye başlanır. Havası ılık olan bölgelerde kışlık arpaların biçilmesine devam edilir. Sıcak yerlerde buğdayların biçilmesine başlanır.

10. Bağcılık: Bellenmeye ve çapalanmaya devam edilir. Külleme hastalığına karşı kükürt, mildiyö hastalığına karşı da omcalara göztaşı suyu püskürtülür. Asmaların diplerinden fışkıran fazla sürgünler koparılır. Taze dallar hereklere tellere bağlanır ki salkımlar yüksekte durup çürümek tehlikesinden korunsun; hava ve ışıktan da faydalansın. Çiçeklenme zamanında bağ içinde dolaşılmaz.

HAZİRAN AYINDAKİ TARIM İŞLERİ

Bu ay türlü ürünlerin hasat ayıdır. Ekinleri biçmek için orak makineleri hazırlanır ve işçi tedarik edilir.

1. Evcil hayvanlar: Bu ayda koşum hayvanlarının işleri çoğalır. Onun için sıcakta çalışan hayvanların yemlerine dikkat etmek, rüzgardan koruyup terli iken su vermemek gerekir. Sinek ve diğer böceklerin hayvanları rahatsız etmemeleri için ahırlara D.D.T. püskürtülür.

İneklerden bol süt almak için otu çok, sulak çayırlarda otlatılır, iştahlarının açılması için ara sıra tuz verilmelidir. Mayısta kırpılmayan koyunlar bu ayın ortalarına kadar kırpılır ve yıkanır. Sütten kesilmeyen kuzular bu ayda analarından ayrılır. Yağ, peynir, yoğurt yapmaya devam edilir. Sütevi ve peynir depoları serin tutulur.

2. Kümes hayvanları: Kaz ve hindi palazları, çayır ve çimenlere salınır. Yaşlı kazların tüyleri yolunur. Tavuklar bu ayda kuluçka olabilir. Yalnız, civcivleri çok sıcaktan korumak gerekir.
3. Arıcılık: Oğulların kaçmaması için kovanlara dikkat edilir. Oğul veren kovanlarda ana arı olup olmadığı araştırılır. Yeni kovanlar kurulur. Balla dolan petekler değiştirilir.
4. İpekböcekçiliği: Sıcak yerlerde böcekler kozalandığından dut ağaçları budanır. Kozalardan ipek çekmeye başlanır.
5. Ormancılık: Meşe ve ıhlamur kabuklarının soyulmasına son verilir. Tohumdan yetiştirilen fidanların dipleri çapalanır. Yaban otlar ayıklanır. Odun kömürü yapmaya devam edilir.

2. Meyve bahçelerinde yapılacak işler: Yeni dikilen fidanların sulanmasına önem verilir. Yaprak aşısı yapılabilir. Olgun meyveler toplanır. Dik çardaklara gerilmiş ağaçlardaki şekli  bozan filizler koparılır. Meyveler seyreltilir. Turunçgiller ve nar bahçeleri sulanır.
3. Sebze bahçelerinde yapılacak işler: Bu ayda lahana, karnabahar, kavun, hıyar, kabak, marul kereviz, maydanoz, çilek, havuç tohumları ekilir. Daha evvel fideliğe ekilmiş olan biber domates, karnabahar, lahana ve marul fideleri yerlerine dikilir. Turfanda yetişen kavunlar toplanır. Sebze bahçelerinde çok görülen püseronlara (yeşil bitlere) karşı % 1.5 oranında lizol püskürtülür. Son turfandalık fasulye çeşitleri ekilir. Bu ayda bütün sebzeler bol bol sulanır.
4. Çiçek bahçelerinde yapılacak işler: yaprakları sararan lale, sümbül, fulya, zerrin soğanları topraktan çıkarılarak saklanır. Sonbaharda çiçek açan şakayık, düğünçiçeği yerlerine ekilir. Horozibiği, çuha, muhabbet, kadife, herdemtaze, yüksükotu, yediveren, şebboy, hercai menekşe gibi çiçeklerin tohumları ekilir. Dalya, kasımpatı, begonya fidelerin dikilmesine son verilir. Çimler biçilir, süs ağaçlarının dipleri çapalanır. Sarmaşık çeşidinden olan çiçekler duvar ve çardaklara alınır.
5. Tarla ve ekim işleri: Çayırlar biçilir ve kurutulur. Ambarlara yerleştirilir. Sıcak bölgelerde arpa harman edilir. Buğday tarlaları biçilir. Nadasa bırakılan tarlalara gübre atılır. Veya koyun sürüleri yatırılır. Yeşil nadaslı toprak sürülerek ekilmiş bitkiler gömülür. Gerekirse dinlenmiş tarlalar kireçlenir. Zayıf çayırlara alçı atılır. Pancar, pamuk veya tütünün çapalanmasına devam edilir. Gübreliklerde gübrelere su serpilir.
6. Bağcılık: Bağlar çapalanır. Filizlerin uçları koparılır. Dallar hereğe bağlanır. Çiçek açtıktan sonra külleme hastalığı baş gösterirse kükürt serpilir. Mildiyö görülürse bordo bulamacı serpilir.

TEMMUZ AYINDAKİ TARIM İŞLERİ

Bu ay da ürün alma ayıdır. Ambarlar hazırlanır, temizlenir, ilaçlanır.

1. Evcil hayvanlar: İş gören hayvanlara otla beraber tane yem de verilir. Çok sıcaklarda hayvanlar dinlendirilir. Bulaşıcı hastalıklardan korunur. Baharda doğan kuzuların yünleri kırpılır. Diğer kırpılan yünlerle beraber satışa çıkarılır. Koyunların sütleri azalırsa da koyulaştığından bu sütlerden elde edilen yağ ve peynirler çok iyi olur.
2. Kümes hayvanları: Tavuklar nadasa bırakılan tarlalara salınır. Kazların ikinci defa tüyleri yolunur.
3. Arıcılık: Zayıf kovanlar birleştirilir. Kovanlar, arı düşmanlarından korunur. Dolan gömeçler alınmadıysa alınır.
4. İpekböcekçiliği: Bu ayda böceklerin işi biter, kozalar satılır. Dutluklar çapalanır. Taze fidanlar sulanır. Aşılanan ağaçların aşıları tımar edilir. Kırılmış dallar kesilir.
5. Ormancılık: Geçen aydaki işlere devam edilir.
6. Meyve bahçelerinde yapılacak işler: Kayısı, kiraz, şeftali v.b. gibi ağaçlarda bu ayın sonuna kadar durgun göz aşısına başlanır. Daha evvel aşılanan ağaçların bağları çözülür. Aşı yerinin altından çıkan sürgünler koparılır. Meyveler devşirilir.

1. Sebze bahçelerinde yapılacak işler: Bu ay çok sıcak geçtiğinden sebzeler susuz bırakılmaz. Toplanan baş soğan ve sarımsaklar nemsiz yerlerde saklanır. Patatesler toplanır. Tohumu alınacak sebzeler işaretlenerek olgunlaşıncaya kadar yerinde bırakılır. Ürün alınmaya başlanır. Bu ayda da fasulye, havuç, semizotu, marul, maydanoz, ıspanak, kereviz, lahana tohumları ekilebilir. (Sebzeleri bu şekilde her ay yeniden ekmekle bütün mevsim boyunca pazara taze olarak sunulmaları sağlanır).
2. Çiçek bahçelerinde yapılacak işler: Bahar çiçeklerinin açması sona erer. Tohumluk için işaretlenenlerden başkaları sökülür. Yerlerine başka çiçekler ekilir. Fidelikte yetiştirilen çiçek fideleri yerlerine dikilir. Soğanlar toplanır ve saklanır. Yeniden çiçeklenenlerin suyuna dikkat edilir.
3. Tarla ve ekim işleri: bölgeye göre harman işleri bitirilir. Kolza, kışlık yulaf, çavdar biçilir. Pancar, havuç, patates, mısır v.b. gibilerin tarlaları çapalanır. Haşhaşların kozaları çizilerek afyonları alınır.

Yeşil gübre olarak baklagillerden biri ekilir. Keten, kenevir hasat edilir. Sıcak bölgelerde tütün yaprakları kırılır. Kolza ve ekinlerin anızları sürülerek toprağa gömülür. Nadasa bırakılan tarlalar ikinci yahut üçüncü defa sürülür.

10. Bağcılık: Geçen aydaki işlere devam edilir. Sıcak bölgelerde ürün alınmaya başlanır.

AĞUSTOS AYINDAKİ TARIM İŞLERİ

Bu ay çiftçi için uğurlu bir aydır. Çünkü bütün bir yıllık emeğin karşılığını çok defa bu ayda alır.

1. Evcil hayvanlar: Büyükbaş hayvanlar gündüzleri otlaklarda otlatılır. Sabah akşam ahırda yemlenir. Çeki hayvanları çok yorulduklarından besleyici yemler verilir.
2. Kümes hayvanları: Tavuk yumurtaları kışın kullanılmak üzere odun küllü, ince tuz içinde saklanır. Yahut gliserin, vazelin sürülerek korunur, kireç suyu içine banılır veya soğuk depolarda saklanır.
3. Arıcılık: Geçen aydaki işlere devam edilir.
4. İpekböcekçiliği: Geçen aydaki işlere devam edilir.
5. Ormancılık: Sonbaharda dikilecek olan fidanların çukurları hazırlanır. Fidanlar çapalanıp sulanır.
6. Meyve bahçelerinde yapılacak işler: Dik çardaklara alınmış olan meyve ağaçlarının filizleri alınır. Çözülen dallar bağlanır. Serbest yetiştirilen ağaçlarda filiz kırma ve uç alma işine önem verilir. Yemeklik yeşil zeytinler toplanmaya başlanır ve salamuraya konulur. İncirler sergiye alınır ve kurutulur. Meyvelerin, daha önce öğrendiğimiz gibi konserveleri yapılır.
7. Sebze bahçelerinde yapılacak işler: Sebzelerin sulanmasına ve çapalanmasına dikkat edilir. Olanlar toplanır. Tohumluk için ayrılanlara iyi bakılır. Sonbaharda taze olarak yenilmek üzere turp, marul, şalgam, soğan, sarımsak ekilir. Pırasa, lahana, karnabahar, kereviz fideleri yerlerine dikilir.

1. Çiçek bahçelerinde yapılacak işler: Çimler biçilir ve her gün sulanır. Güllere durgun göz aşısı yapılır. Çanta, çuha, çan çiçekleri saksılara ekilir. Aslanağzı, karanfil, yüksükotu gibi sonradan saksıya alınacak çiçeklerin tohumları bahçeye ekilir.

Çitler, çardaklar budanır. Sinerarya katmerli gelincik, çinkaranfili, hüsn-ü Yusuf, kokulu menekşe, katmerli nergis çiçeklerinin tohumları ekilir. Beyaz zambak, zerrin, ada sümbülü, bahurmeryem, zağferan, şakayık v.b. gibi çiçeklerin soğanları dikilir.

Saksıların toprakları değiştirilir. Saksılar değiştirilirken kökler güzelce budanmalıdır. Korunaklarda zararlı böceklerin ürememesi için tütün yakılarak tütsülenir veya D.D.T. püskürtülür.

9. Tarla ve ekim işleri: Pancarlar, havuçlar çapalanır, ketenlerin toplanmasına son verilir. Tohumları olgunlaşan haşhaşlar toplanır. Çayırlar biçilir ve kurutulup kışa saklanır. Ambarlanan tahıllar sık sık karıştırılıp havalandırılır. Kolza ekilecek tarlaya gübre taşınır. Nadaslı ve anızlı tarlalara kireç veya marn atılır.
10. Bağcılık: bağbozumu zamanı yaklaştığından pekmez, sirke küpleri ve üzüm konacak kaplar hazırlanır. Çekirdeksiz üzümler çok defa bu ayda kurutulduğundan, küllü ve zeytinyağlı sulara banılarak sergilere serilir.

EYLÜL AYINDAKİ TARIM İŞLERİ

Çiftçiler için bu ayın önemi çok büyüktür. Çünkü çiftçi bir yandan içinde bulunduğumuz bu yılın ürünlerini alırken, beri yandan da gelecek yıl için hazırlanır kişi yumuşak geçen bölgelerde kışlık ekinler bu ayda ekilir. Bazı bölgelerde de sürülmüş olan tarlaların ikinci ve üçüncü defaki sürmelerini tamamlarlar. Gene bu ayda soğuk bölgelerdeki tarlalar şimdi sürülür.

Eylül ayında, genel olarak toprağın sürülmesine, gübrelenmesine, tohumların hazırlanmasına, bazı yerlerde ekilmesine kuru otların ve kışlık yemlerin ambarlara yerleştirilmesine, bağların bozulmasına, sirke, pekmez v.b. gibi işlerin yapılmasına başlanır.

Kışın, boş bırakılacak tarlalara şalgam, hardal gibi bitkiler bu ayda ekilir. Bu ekilenler çiçek açıp tohuma kaçmadan (yeşil gübre olarak) toprağa gömülür. Kışı sert geçmeyen bölgelerde kışlık yulaf, arpa, burçak ve çavdar ekilir.

Sıcak bölgelerde, bağ bozumu eylül ayında başlar. Soğuk bölgelerde ise son turfanda üzümler gelecek aya bırakılır. Bağ bozumu yapılmayan yerlerde üzümler güneş görsün diye omcaların bazı yaprakları kopartılır.

Dökülen yapraklar toplanır, bir çukura atılır. Bu yapraklar kireçle çürümeye bırakılır ki bunlar sonradan gübre olarak kullanılır.

1. Evcil hayvanlar: Beygirler kuru ota alıştırılır. Koşum sığırları bir ay daha otlakta alıkonursa da bunlara verilecek arpa, bakla, yulaf ve burçak gibi yemler artırılmaya başlanır. İneklere yeşil ot ve çayır verilir. Bazı bölgelerde ilkbaharda olduğu gibi bu ayda da koç katımı yapılır. Yağ, yoğurt, peynir ve kaymak yapmaya devam edilir.
2. Kümes hayvanları: Bu ayda tavuklar az yumurtlamaya başlar. Onun için kuvvetli yem verilir. Soğukların başladığı bölgelerde kümeslerin temizliğine ve sıcaklığına önem verilir. Hindiler, kazlar, ördekler besiye konur.
3. Arıcılık: Kovanlar yoklanır. Kışlık yemlerin bulunup bulunmadığı incelenir. Ana arının kovanda olup olmadığı araştırılır. İhtiyar ve hasta olan ana arı değiştirilir. Zayıf kovanlar birleştirilir. Kovanların ağızları daraltılır.
4. İpekböcekçiliği: Bu ayda bu konuda yapılacak bir iş yoktur.
5. Ormancılık: Yeniden orman yetiştirilecek veya noksanlıkları tamamlanacak olan yerlerde fidanların yerleri bu ayda hazırlanır. Hatta bazı bölgelerde dikilmeye bile başlanır. Kayın ağaçlarının tohumları toplanır.
6. Meyve bahçelerinde yapılacak işler: Gelecek aylarda dikilecek fidanlar hazırlanır. Kuru dallar kesilir, temizlenir. Portakal ve zeytin ağaçlarına kakma aşı, elma, armut ve badem gibi ağaçlara da kalem aşısı yapılır.
7. Sebze bahçelerinde yapılacak işler: Kışlık ıspanak, lahana, karnabahar, pırasa, salatalık, şalgam, turp ve havuç ekilir. Yazın ekilmiş olan pırasa ve lahana fideleri yerlerine fidelenir. Yaz sebzelerinin tohumları toplanır. Toplanan bu tohumlar nemsiz ve havadar yerlerde korunur. Kış yastıklarının gübreleri hazırlanır.
8. Çiçek bahçelerinde yapılacak işler: Bahçede bulunan saksılar bu ayın sonundan önce ılık camekanlara kaldırılır. Lale, sümbül gibi çiçeklerin soğanları saksılara dikilir.

EKİM AYINDAKİ TARIM İŞLERİ

Bu ay da tarım bakımından oldukça önemlidir. Eylül ayında yapılan bütün işlerin noksanları Ekim’de tamamlanır.

1. Evcil hayvanlar: Geçen ayda kuru ota alıştırılan hayvanlara bu ayda da kuru yem vermeye devam edilir. Taylar otlaklara çıkarılırsa da yeteri derecede besin alamadıkları için ahırlara çekilir ve beslenir. Sığırların yemlerine dikkat edilir. Koyunlar yayladan inmeye başlar.
2. Kümes hayvanları: Tavuklar bu ayda tüy değiştirmeye başlayacağından bazıları yumurtadan kesilir. Eylülde olduğu gibi tavukları kızıştırmak ve yumurtlatmak için biraz yulaf ve kara buğday verilmeye devam edilir.
3. Arıcılık: Eylül’de yapılan işlere devam edilir.
4. İpekböcekçiliği: Bu ayda da yapılacak bir iş yoktur.
5. Ormancılık: Dişbudak, Akçaağaç, ıhlamur ve gürgen ağaçlarının tohumları toplanmaya devam edilir. Ormanın gereken yerlerinden odun ve kereste kesilir. Odun kömürü yapılır. Fidanlıktaki kuru ve fazla dallar budanır.
6. Meyve bahçelerinde yapılacak işler: Kışın dikilecek meyve ağaçlarının yerleri hazırlanır. Kışlık elma armut ve ayvalar toplanır. Ambarlar temizlenir. Yaprakları tamamıyla dökülen ağaçların dikimine başlanır. Yeşil zeytinler devşirilir. Mevsimin ilk meyvesi (turfanda) turunçgiller toplanmaya başlanır. Kiraz ve armut ağaçlarına kakma aşı yapılabilir. Ağaç budamasına devam edilir. (Budanan ağaçlar daha iyi gelişir). Eylülde bozulmayan bağlar bozulur. Sirke, pekmez ve pestil yapmaya devam edilir. Yeniden bağ yapılacak yerler kirizma edilir.
7. Sebze bahçelerinde yapılacak işler: Bahçelerde toprak işlenmeye başlanır. Salata, marul v.b. gibi tohumlar camekan altına ekilir. Karnabaharlar fidelenir. Eylülde ekimine yetişilemeyen sebzelerin ekilmesine devam edilir.
8. Çiçek bahçelerinde yapılacak işler: Yerdeki karanfiller saksılara alınır. Soğanlı çiçekler dikilebilir. Geçen ayda yapılan işlere devam edilir.
9. Tarla ve ekim işleri: Bu ayda sonbahar sürmeleri yapılır. Birçok bölgelerde tahıllardan kışlık buğday, arpa, yulaf, çavdar; baklagillerden kışlık bezelye ve burçak; yağ bitkilerinden kolza, haşhaş, hardal, safran ve keten gibi bitkiler ekilir. Su arkları temizlenir. Mısır ve susam gibi güz ürünleri hasat edilir. Bostanlar sökülür, pamukların son kozaları toplanır.. tarlaya gübre taşınır ve öbek öbek yığılır, sonra yayılır. İlkbaharda ekilecek tarlaların nadasları yapılır.

KASIM AYINDAKİ TARIM İŞLERİ

Yurdumuzun bir çok yerlerinde kış ve soğukların başlamasından ötürü, ekim işleri artık sona ermiştir. Yalnız güzlük ekinlerden henüz ekilmeyenler varsa biran evvel ekilmelerine gayret edilmelidir.

1. Evcil hayvanlar: beygirleri bu ayda fazla terletmemeye ve üşütmemeye dikkat etmek lazımdır. Bunun için sırtlarından çuvalları eksik edilmemelidir. Yemlerine mümkünse havuç karıştırmak iyi olur. Çalışmayan öküzlere kök ve yumru bitkileriyle saman verilmeli, sütlü ineklere bol süt elde etmek için havuç, pancar, şalgam, lahana yaprağı, küspe veya ılık su ile karıştırılmış kepek gibi besinler verilmelidir. Ahır ve ağılların bakımına önem verilmelidir. Elverişli bölgelerde yakın otlaklara çıkarılan koyunlara, yaylakta az ot bulunduğundan barındıkları yerlerde sabah, akşam ayrıca yem verilmelidir.
2. Kümes hayvanları: Tavuk, kaz, ördek ve hindilerin piliç ve palazları semirtilmeye çalışılır. Sabahları sıcak su veya kanla yoğrulmuş kepek, buğday, arpa, yulaf gibi kuru yemlerle; pancar, şalgam, havuç ve lahana gibi yeşil besinler de doğranarak verilmelidir.
3. Arıcılık: Ekim ayında bitirilmeyen işlere devam edilir.
4. İpekböcekçiliği: Varsa dut fidanları, dutluk olarak ayrılan yerlere dikilir. Eski dut ağaçlarının dipleri kazılır ve gübrelenir.
5. Ormancılık: ormanların gereken yerlerinden ağaç kesimine devam edilir. Yerleri hazırlanan fidanlar ekilir. Tomruklar kereste fabrikasına taşınır. Geçen ayda tamamlanmayan işlere elverişli havalarda devam edilir.
6. Meyve bahçelerinde yapılacak işler: Havalar uygun gittikçe meyve bahçelerin eağaçlar dikilir. Bütün meyve ağaçlarının diplerine ve bahçeye çiftlik gübresi atılır. Elma, armut gibi ağaçlar budanır. Gövdeleri yosun tutan ağaçlar kireçle badana edilir. Turunçgillerden meyve toplanmasına devam edilir. Zeytinliklerden, yağ elde etmek için zeytinler toplanır. Zeytinlikler sürülür.
7. Sebze bahçelerinde yapılacak işler: Ege ve Akdeniz bölgelerinde bakla ve bezelye ekilir. Enginar ve kerevizlerin dipleri gübrelenir ve boğazları doldurulur. Lahana, pırasa, ıspanak gibi kışlık sebzelerin hasadına başlanır.
8. Çiçek bahçelerinde yapılacak işler: güllerin dipleri örtülür. Sümbül, lale gibi soğanlı çiçeklerin ekimine devam edilir.
9. Tarla ve ekim işleri: Geçen aydaki işlere devam edilir. Boş bırakılacak nadaslarla, ilkbaharda ekilecek tarlalar sürülür. Sökülecek çayırlar bu ayda sürülür.

ARALIK AYINDAKİ TARIM İŞLERİ

Bu ayda havalar çok soğuk olduğundan önemli tarım işleri görülemez. Çiftçinin toprağı için yorgan sayılan kar her tarafı örtmeye başlar. Bu ay ambarlarda bulunan ürünler gözden geçirilir. Tarım araçları onarılır. Semirmiş hayvanlar satışa çıkarılır. Samanlar kıyılır. Bahçelerin etrafındaki çitler budanır. Dikenli tellerden kopmuş veya gevşemiş olanlar onarılır. Bahçenin bir kenarına açılmış çukurlara ağaç yaprakları, sokak çamurları, ahır ve ağıl kümeslerindeki yataklıklar ve süprüntüler doldurulur.

Kireçlenip üstü kapatılır. Böylece komposto dediğimiz gübreler hazırlanır. Havaların iyi gittiği yerlerde kış sürmelerine ve mümkünse kirizmaya devam edilir. Tarlalara gübre taşınır. Bakla ve bezelye ekilir. Geçen ay ekilmemişse buğday ekimi tamamlanır. Artık ekim işine bu ay son verilir. Köstebeklerin yaptığı toprak yığınları dağıtılır.

1. Evcil hayvanlar: Otlaklarda bulunan evcil hayvanların hepsi ağıl ve ahırlara alınır. Barınakların havalandırılmasına, sıcaklığına, temizliğine ve hayvanların tımarına, yemine ve suyuna önem verilir. Gebe hayvanların bakım ve yemlerine dikkat edilir. Güzel havalarda sürüler anızlarda otlatılır. Sütçülükte, süt evlerinin ısısı 15-18 dereceden aşağıya düşmemesi için soba yakılır.
2. Kümes hayvanları: Tavuk, kaz, ördek ve hindilerin semirtilmesine dikkat edilir. Çok soğuk havalarda sular ısıtılarak verilir. Kümeslerin temizliğine, sağış şartlarına uygun bir şekilde olmasına ve hayvanlara verilecek yemlere dikkat edilir.
3. Arıcılık: Çok soğuk havalarda kovanların delikleri tıkanır. Yalnız, güzel havalarda arıların faydalanması için kovanlarda küçük birer delik bırakılır. Genel olarak arıcılıkta arıları kış aylarında rahatsız etmemek lazımdır.
4. İpekböcekçiliği: Dutluklara gübre taşımaya devam edilir. İlkbaharda dikilecek dut fidanlarının yer hazırlıkları bu ayda tamamlanır.
5. Ormancılık: Havaların elverişli olduğu yerlerde kerestelik ağaçlar ve odunlar kesilir. Tomrukların donlardan faydalanılarak taşınmasına başlanır. İlkbaharda dikilecek fidanların yerleri hazırlanır. Tohumların devşirilmesine devam edilir. Yaban domuzlarına karşı sürek avları tertip olunur.
6. Meyve bahçelerinde yapılacak işler: uygun havalarda çekirdekli ağaçlar budanır. Çelik ve daldırma yapılır. Don tehlikesi olmayan bölgelerde fidanlar dikilir. Ağaçların gövdesindeki böceklere sığınak olan eski kabuklar ve yosunlar temizlenir. Ağaçlar, ökse otlarından arınır. Dallardaki buzlar ve kar yığınları hafifçe silkilerek düşürülür. Turunçgillerin ve zeytinlerin meyveleri toplanır.
7. Sebze bahçelerinde yapılacak işler: Yumuşak havalarda toprağı tavında bulunca kirizma yapılabilir. Gübreler hazırlanır. Turfandacılıkta sebze yastıklarının üstünden öğleyin hasır veya camekanlar kaldırılarak bitkiler havalandırılır. Camekanların ara yerinde 0,5 m. Kadar bir yer bırakılarak ısı vermek için buralara taze gübre yığılır. Antalya ve mersin gibi sıcak yerlerde domates tohumları, sıcak yastıklara ekilir. Orta Anadolu’da sebze bahçeleri bellenir.
8. Çiçek bahçelerinde yapılacak işler: Güllerden çelik ve daldırma yapılır. Korunakların (limonluk ve camekanlar) ısısı artırılır. Saksılara ve korunaklara sümbül, lale, yaz şebboyu ve bu gibi çiçeklerin soğanları dikilir.